Bijziendheid in een oogopslag
Bijziendheid (myopie) is een gezichtsafwijking waarbij je voorwerpen dichtbij scherp, maar veraf wazig ziet. Dit wordt veroorzaakt door een oog dat te langwerpig is, of een ooglens die te sterk licht breekt. Hierdoor vallen de lichtstralen niet op het netvlies, maar net ervoor. Bijziendheid ontstaat vaak in de kinderjaren of tijdens de jeugd, en kan met de tijd erger worden. Meestal is de oorzaak genetisch, maar ook beeldschermwerk en weinig daglicht kunnen een rol spelen in de ontwikkeling ervan. De afwijking kan worden gecorrigeerd met een bril, contactlenzen of refractiechirurgie zoals een ooglaserbehandeling.
Wat is bijziendheid?
Bijziendheid (of ‘myopie’ in vaktermen) is een oogafwijking waarbij je niet goed in de verte kunt zien, maar objecten van dichtbij wel scherp ziet. Deze afwijking ontstaat als het oog te lang is of het hoornvlies te sterk gebogen is. Daardoor ligt het brandpunt van de lichtstralen in het oog niet precies op, maar vóór het netvlies. Het gevolg: alles wat veraf is, ziet er onscherp uit.
Ongeveer 25 procent van de wereldbevolking is bijziend, en daarmee is myopie een van de meest voorkomende oogafwijkingen. Goed nieuws, tegenwoordig is bijziendheid makkelijk te corrigeren. Met de juiste maatregelen kan de ontwikkeling ervan in veel gevallen zelfs worden vertraagd, vooral bij kinderen. Alles begint bij de eerste stap: de tekenen van een oogafwijking bij jezelf herkennen én begrijpen.
Oorzaken van bijziendheid
Hoe ontstaat bijziendheid precies? Zowel je genen als je leefgewoonten spelen een belangrijke rol in de ontwikkeling ervan. Als je ouders bijziend zijn, is het risico dat je zelf myopie ontwikkelt veel groter. Genetische aanleg is goed voor ongeveer 60% van het risico. Dat verklaart waarom bijziendheid vaak in de familie zit.
Maar het ligt niet alleen aan de genen. Wetenschappers merken al jaren dat het aantal mensen met bijziendheid dramatisch stijgt, en dat valt niet alleen door hun genen te verklaren. Ook de moderne levensstijl van veel mensen draagt er aanzienlijk toe bij. Als je ogen zich lange tijd intensief op korte afstand moeten inspannen, is dat erg belastend. Bijvoorbeeld wanneer je urenlang leest, op de computer werkt of naar je smartphone kijkt. Je ogen passen zich aan die belasting aan, maar helaas niet altijd in de positieve zin.
Symptomen van bijziendheid
Je ogen gaan vaak ongemerkt achteruit en je herkent de eerste tekenen van bijziendheid misschien niet meteen. Meestal merk je eerst dat het moeilijker wordt om dingen in de verte duidelijk te herkennen. Verkeersborden, reclamepanelen en gezichten zien er op afstand wat wazig uit. Misschien knijp je weleens je oogleden samen om scherper te zien, of ga je dichter bij de tv of het bioscoopscherm zitten. Ook als je hoofdpijn krijgt of je ogen vermoeid aanvoelen wanneer je lang in de verte moet turen, kan dat erop wijzen op bijziendheid.
Pas vooral op als je vaak last hebt van vermoeide ogen, als je je onzeker voelt bij het autorijden of als je de indruk hebt dat je gezichtsvermogen de voorbije maanden is achteruitgegaan. Klinkt het volgende herkenbaar? Dan is het zeker tijd voor een afspraak bij de oogarts of opticien:
Je herkent tekst of voorwerpen in de verte niet meer duidelijk, zelfs als je je inspant.
Je krijgt regelmatig hoofdpijn na een visuele inspanning.
Je ogen voelen snel vermoeid of branderig aan.
Je voelt je onzeker tijdens het autorijden, vooral in het donker.
Bij kinderen: als ze het schoolbord niet goed kunnen zien of heel dicht bij de tv gaan zitten.
Zo wordt bijziendheid vastgesteld
Bijziendheid kan eenvoudig worden vastgesteld. Tijdens een oogmeting stellen onze vakkundige opticiens als eerste je gezichtsscherpte vast met een klassieke snellenkaart. Daarbij lees je letters of cijfers in verschillende groottes vanaf een bepaalde afstand. Vervolgens bepaalt de opticien hoe je oogafwijking optimaal kan worden gecorrigeerd met behulp van verschillende lenzen in een meetapparaat (een refractor) of een proefbril. De opticien stelt dan vragen zoals: ‘Zie je het zo beter, of zo?", totdat de juiste correctie is bereikt.
De mate waarin je bijziend bent, wordt uitgedrukt in dioptrie (dpt) en genoteerd als een cijfer met een minteken. Hoe hoger de waarde, hoe sterker je bijziend bent:
- -0,5 tot -3,0 dpt: lichte bijziendheid;
- -3,25 tot -6,0 dpt: matige bijziendheid;
- vanaf -6,25 dpt: ernstige bijziendheid, oftewel hoge myopie
Correctiemogelijkheden voor bijziendheid
Een bril is en blijft het meest gebruikelijke visuele hulpmiddel – en daar is een goede reden voor. Met de juiste brillenglazen zie je alles meteen scherp en helder op elke afstand. Moderne glazen zijn echte hightech-producten. Deze flinterdunne glazen van lichte materialen zoals polycarbonaat of hoogrefractieve kunststof zijn zelfs bij een sterke correctiewaarde comfortabel om te dragen én ze zien er goed uit. Dankzij moderne, innovatieve slijptechnieken hebben ook glazen met een hoge dioptrie een platte, elegante vorm. De tijd van de ‘confituurpotglazen’ is echt wel voorbij.
Hoogwaardige ontspiegelende coatings verminderen storende reflecties op de glazen en zorgen ervoor dat je ook in het donker haarscherp ziet. Voor computergebruikers zijn er speciale brillenglazen met een blauwlichtfilter die oogvermoeidheid kunnen voorkomen. En voor sportliefhebbers bestaan er lichte, duurzame sportbrillen op sterkte die zelfs bij intensieve activiteiten goed blijven zitten.
Verder zijn brillen hygiënisch, vergen ze amper onderhoud en vereisen ze geen dagelijkse verzorging of speciale reinigingsmiddelen, wat bij contactlenzen wel het geval is. Je zet gewoon de bril op en je ziet helder. Makkelijker kan niet!
Tip: voor de gezondheid van je ogen is het essentieel dat je je gezichtsvermogen regelmatig laat controleren. Experts raden aan om elke twee jaar een oogmeting te laten uitvoeren, zelfs als je geen klachten hebt. Als je al bijziend bent of bijziendheid veel in je familie voorkomt, kun je baat hebben bij een jaarlijkse controle. In onze stores kun je terecht voor een gratis, uitgebreide oogmeting waarbij we onder andere je gezichtsscherpte controleren. Vooral bij bijziendheid kan een tijdige aanpassing van je visuele hulpmiddel niet alleen zorgen voor een haarscherp zicht, maar ook klachten zoals hoofdpijn of een stijve nek voorkomen.
Veelgestelde vragen
Het meest typische symptoom van bijziendheid is dat je je niet goed in de verte kunt zien, maar objecten van dichtbij wel scherp ziet. Misschien valt het je plots op dat je je ogen samenknijpt om beter te zien, dat je dichter bij de tv gaat zitten of dat de tekst op verkeersborden moeilijk te lezen is. Ook als je regelmatig hoofdpijn hebt, snel last hebt van vermoeide ogen of als je je moeilijk kunt concentreren op taken waarbij je in de verte moet kijken, kan dat op niet-gecorrigeerde bijziendheid wijzen.
Helaas niet. Als je eenmaal bijziendheid hebt ontwikkeld, verdwijnt dit niet vanzelf. Bij kinderen kan de afwijking zelfs verergeren tot de ogen zijn uitgegroeid (rond een leeftijd van 20-25 jaar). Daarom zijn regelmatige controles en de juiste correctie zeer belangrijk.
Het idee dat je slechter gaat zien door het dragen van een bril is een mythe. Als je een bril met de juiste sterkte draagt, heeft dit geen negatieve invloed op je gezichtsvermogen. Integendeel: zonder de juiste correctie moeten je ogen zich constant enorm inspannen, wat kan leiden tot vermoeidheid en andere klachten.
Er bestaan oogoefeningen waarmee je je oogspieren ontspant en klachten kunt verlichten, maar bijziendheid wordt veroorzaakt door een verandering in de vorm van de oogbol. Die verandering kun je met zulke oefeningen helaas niet corrigeren.
Lezen bij weinig licht veroorzaakt geen blijvende schade, maar kan wel tot tekenen van vermoeidheid leiden. Zorg voor goede verlichting om je ogen te ontlasten.
Er is geen manier om bijziendheid helemaal te genezen. Refractieve chirurgie aan het hoornvlies kan ervoor zorgen dat je geen bril meer nodig hebt, maar deze ingreep kan de vorm van de oogbol niet corrigeren.
In theorie is er geen bovengrens. In de praktijk zijn waarden tot -10 dpt niet ongebruikelijk. Sommige extreme gevallen overschrijden zelfs -20 dpt. Bij ernstige bijziendheid raden we regelmatigere controles aan, omdat het risico op netvliesproblemen toeneemt.
In de meeste gevallen wel! Moderne contactlenzen zijn verkrijgbaar met zo goed als alle correctiewaarden. Na een uitgebreid onderzoek in een van onze stores kunnen we je vertellen of contactlenzen een goede oplossing voor je zijn.
Uit onderzoeken blijkt dat intensief op een korte afstand werken de ontwikkeling van bijziendheid kan versnellen, zeker als je ook weinig tijd buiten doorbrengt. Neem dus regelmatig even pauze en zorg dat je voldoende daglicht krijgt.
