Dioptrie, wat is dat?

Je gezichtsscherpte eenvoudig uitgelegd 

Of je nu al een bril of contactlenzen draagt of voor het eerst een visueel hulpmiddel nodig hebt, de term "dioptrie" komt je misschien wel bekend voor. Op je brilrecept vind je vaak waarden zoals -2.50 of +1.75. Vraag je je af wat die cijfers betekenen? Dan ben je hier aan het juiste adres. "Dioptrie" is geen ingewikkelde vakterm. Het is een specifieke meeteenheid die aangeeft hoe sterk je brillenglazen of contactlenzen moeten zijn om scherp te kunnen zien. Achter deze cijfers schuilt dus belangrijke informatie over je gezichtsscherpte.   

Wat drukt de dioptrie precies uit? 

De dioptrie, vaak afgekort tot "D" of "dtp", geeft de brekingssterkte van een lens aan. Deze waarde drukt uit hoe sterk een lens de lichtstralen moet bundelen of verspreiden om te zorgen dat het brandpunt (en dus het scherpste beeld) op het netvlies valt. In een gezond oog past de ooglens zichzelf aan om dat te doen. Maar als je oog te lang of te kort is, kan de ooglens zich niet genoeg aanpassen om het brandpunt op je netvlies te laten vallen. Het gevolg: de wereld ziet er wazig uit. Met een bril of contactlenzen kun je de lichtbreking corrigeren … en de precieze correctie die je nodig hebt, is de dioptriewaarde.    

Plus- of minteken: bijziend vs. verziend 

Het teken vóór de dioptriewaarde geeft aan of je bij- of verziend bent. Als er een minteken staat, bijvoorbeeld -2.00, ben je bijziend. Dit betekent dat je voorwerpen van dichtbij scherp ziet, maar objecten in de verte wazig zijn. Een plusteken, bijvoorbeeld +2.50, geeft aan dat je verziend bent. In dit geval zie je in de verte meestal scherp, maar heb je moeite met lezen of werken op korte afstand. Daarnaast bestaat er ouderdomsverziendheid of presbyopie. Dit treedt meestal op vanaf een leeftijd van 40 jaar en dit type heeft niets te maken met gewone verziendheid, maar ontstaat doordat de elasticiteit van je ooglenzen afneemt naarmate je ouder wordt. Ook bij presbyopie heb je een plusbril nodig om van dichtbij scherp te kunnen zien. 

Hoe sterk is de visuele afwijking? 

Niet elke dioptriewaarde heeft een even grote impact op je gezichtsvermogen. Met een waarde als -0.75 ben je bijvoorbeeld gematigd bijziend en red je het in de meeste dagelijkse situaties wel zonder correctie. Je hebt misschien alleen een bril nodig tijdens het autorijden of als je tv kijkt. Bij waarden van -3.00 of meer wordt het daarentegen veel moeilijker om gezichten te herkennen of borden te lezen zonder een visueel hulpmiddel. Hetzelfde geldt bij verziendheid: als je een lage dioptriewaarde hebt merk je meestal weinig of niets, maar met een hogere pluswaarde merk je bijvoorbeeld dat je de krant verder van je af moet houden om de tekst te kunnen lezen. Wat je precies ervaart, verschilt van persoon tot persoon. Maar één ding staat vast: hoe hoger de waarde, hoe minder goed je kunt zien zonder correctie. 

Zo wordt je gezichtsscherpte gemeten 

Met behulp van een controle kan een opticien of oogarts je exacte dioptriewaarden bepalen. Hierbij wordt er als eerste een voormeting uitgevoerd met een automatisch apparaat, waarna je tijdens een subjectieve test aangeeft met welke glazen je het beste ziet. Zo wordt je gezichtsvermogen stap voor stap beoordeeld. Als je gewoon bij- of verziend bent, is de sferische waarde bepalend. Als je daarbovenop een cilinderafwijking (astigmatisme) hebt, worden tijdens de meting ook de cilinder- en aswaarde bepaald. Deze gegevens kun je vervolgens terugvinden op je brilrecept of op je recept voor contactlenzen.

Waarom brillen en contactlenzen soms verschillende waarden hebben 

Misschien heb je al opgemerkt dat de waarden voor een bril en contactlenzen kunnen verschillen. Dat komt door de vertexafstand: de afstand tussen het brillenglas en je oog. Contactlenzen liggen rechtstreeks op het hoornvlies en hebben daarom een andere correctiewaarde, zeker bij hogere dioptriewaarden. Het is daarom belangrijk dat je je contactlenzen altijd apart laat aanmeten en niet zomaar de waarden van je bril gebruikt. 

Verandert je DP-waarde naarmate je ouder wordt? 

Ja, dat is normaal. Vooral tijdens je kinder- en tienerjaren kan je gezichtsscherpte snel veranderen, omdat je ogen nog in volle groei zijn. Bijziendheid ontstaat vaak op schoolleeftijd en blijft zich ontwikkelen tot je volwassen bent. Bij volwassenen blijven de waarden meestal jarenlang stabiel, tot er met de leeftijd ouderdomsverziendheid ontstaat. Daarom is het een goed idee om regelmatig een controle te laten uitvoeren, zodat je op tijd kunt reageren als je gezichtsscherpte verandert. 

Kan je DP-waarde vanzelf verbeteren? 

Hoop je dat je visuele afwijking na verloop van tijd vanzelf verdwijnt? Dat is begrijpelijk, maar helaas werkt het niet zo. Dioptriewaarden veranderen soms wel, vooral bij kinderen, maar zonder correctie treedt er zelden een echte verbetering op. Brillen en contactlenzen helpen je om weer scherp te zien, maar genezen de afwijking niet. Voor een permanente correctie kun je bijvoorbeeld een ooglaserbehandeling overwegen als je aan bepaalde voorwaarden voldoet. Opties zoals gezichtsscherptetraining of speciale oogoefeningen klinken vaak veelbelovend, maar wetenschappelijk gezien zijn ze niet geschikt om je dioptriewaarden te veranderen. 

Waarom zijn actuele DP-waarden zo belangrijk? 

Veel mensen dragen jarenlang dezelfde bril zonder hun sterkte te laten controleren. Maar zelfs als je gezichtsvermogen een klein beetje verandert, kan dat een negatieve invloed hebben op je gezichtsvermogen, concentratie en je algemene welzijn. Alleen met actuele dioptriewaarden krijg je een visueel hulpmiddel dat optimaal bij je past, of je nu voor een bril of contactlenzen kiest. Merk je dat je vaker knippert, hoofdpijn krijgt of moeite hebt met lezen? Dan is het hoog tijd voor een controle. Maak vandaag nog een afspraak in een van onze stores in je buurt.